Η «ΧΑΝΟΥΚΑ» είναι Εορτή στο Ισραήλ, γνωστή και σαν «Εορτή των Φώτων» (πιθανότατος πρόδρομος από τον Ιουδαϊσμό, της Ελληνορθόδοξης εορτής με την ίδια ονομασία αλλά διαφορετικό χαρακτήρα). Επίσης γνωστή σαν «Εορτή της Αφιέρωσης», ή «των Εγκαινίων» όπως γίνεται αναφορά στο κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο 10:22 (βλέπε παρακάτω).

Η «ΧΑΝΟΥΚΑ» δεν ήταν στις αρχικές Εορτές του Κυρίου που έδωσε στον Μωυσή για να τηρεί ο λαός Ισραήλ, αλλά θεσπίστηκε σε ανάμνηση ενός ιστορικού γεγονότος που έγινε το 165-164 π.Χ., που είχε μεγάλη σημασία για το λαό Ισραήλ (τη νίκη των Μακκαβαίων ενάντια στα στρατεύματα του Αντίοχου Επιφανή).

Αυτό που μας ενδιαφέρει από την πνευματική οπτική γωνία της πίστης στον Θεό και της παρέμβασης του Θεού υπέρ του λαού που πίστευε σε Αυτόν, αφορά ένα θαύμα που έγινε μετά τη στρατιωτική νίκη των Μακκαβαίων.

Η Επτάφωτη Λυχνία ‘ΜΕΝΟΡΑ’ στα άγια έμεινε αναμμένη για 8 ημέρες με ιερό λάδι που κανονικά ήταν για μια ημέρα μόνο, με αποτέλεσμα να μπορέσουν να κάνουν την αφιέρωση (δηλαδή την «ΧΑΝΟΥΚΑ») καθαγιάζοντας νέο ιερό λάδι και το Ναό που είχε βεβηλώσει ο Αντίοχος Επιφανής θυσιάζοντας στο Δία με αίμα γουρουνιών στο βωμό.

Σε ανάμνηση θέσπισαν την Εννιάφωτη Λυχνία ‘ΧΑΝΟΥΚΙΓΙΑ’ (8 λυχνίες για τις 8 ημέρες της αφιέρωσης συν την λυχνία «υπηρέτη») και την αντίστοιχη Εορτή.

Οι Εβδομήκοντα μετέφρασαν τη Εβραϊκή λέξη «ΧΑΝΟΥΚΑ» σαν ΕΓΚΑΙΝΙΑ από την έννοια του εγκαινιασμού, που όμως αστοχεί στο να εκφράσει την πνευματική έννοια της ΑΦΙΕΡΩΣΗΣ δηλαδή του ΚΑΘΑΓΙΑΣΜΟΥ προς τον Θεό. Γι’ αυτό και στις Ελληνικές μεταφράσεις των κειμένων της Παλαιάς Διαθήκης όπως και στο Ιωάννη 10:22 η λέξη που εμείς διαβάζουμε είναι ΕΓΚΑΙΝΙΑ, κάτι που δεν μας βοηθά να εννοήσουμε το πνευματικό μήνυμα και σημαντικότητα της Εορτής αυτής και για την Καινή Διαθήκη.

Όπως η Εορτή ΠΕΣΑΧ (Πάσχα) αφορά τη σταύρωση και ανάσταση του Ιησού, όπως η Εορτή ΣΑΒΟΥΟΤ (Πεντηκοστή) αφορά την έλευση του Αγίου Πνεύματος, έτσι και η Εορτή ΧΑΝΟΥΚΑ αφορά την αφιέρωση και τον καθαγιασμό των πιστών ώστε να είναι/είμαστε ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΣ για να κατοικεί μέσα μας η Παρουσία του Θεού (δια του Αγίου Πνεύματος).

Από άλλη οπτική γωνία, η σημαντικότητα της αναφοράς στα ΕΓΚΑΙΝΙΑ στο Ιωάννη κεφ. 10 έγκειται στο ότι ήταν το πλαίσιο μέσα στο οποίο ο Ιησούς διακήρυξε δημόσια τον εαυτό Του σαν ΥΙΟ ΘΕΟΥ (εδάφιο 36), και επίσης είπε όλα τα άλλα σημαντικά λόγια που διαβάζουμε εδώ:

Ιωάννη 10:22 Έγιναν δε τα εγκαίνια στα Ιεροσόλυμα, και ήταν χειμώνας.
23 Και ο Ιησούς περπατούσε μέσα στο ιερό, μέσα στη στοά τού Σολομώντα. 24 Τον περικύκλωσαν, λοιπόν, οι Ιουδαίοι και του έλεγαν: Μέχρι πότε κρατάς την ψυχή μας σε αμφιβολία; Αν εσύ είσαι ο Χριστός, πες [το] μας ανοιχτά.
25 Ο Ιησούς αποκρίθηκε σ’ αυτούς: Σας είπα, και δεν πιστεύετε. Τα έργα που εγώ κάνω στο όνομα του Πατέρα μου, αυτά δίνουν μαρτυρία για μένα.
26 Αλλά, εσείς δεν πιστεύετε· επειδή, δεν είστε από τα δικά μου πρόβατα.
27 Όπως σας είπα, τα δικά μου πρόβατα ακούν τη φωνή μου, και εγώ τα γνωρίζω· και με ακολουθούν.
28 Και εγώ δίνω σ’ αυτά αιώνια ζωή· και δεν θα χαθούν στον αιώνα, και κανένας δεν θα τα αρπάξει από το χέρι μου.
29 Ο Πατέρας μου, ο οποίος μου τα έδωσε, είναι μεγαλύτερος από όλους· και κανένας δεν μπορεί να τα αρπάξει από το χέρι τού Πατέρα μου.
30 Εγώ και ο Πατέρας είμαστε ένα.
31 Οι Ιουδαίοι έπιασαν, πάλι, πέτρες, για να τον λιθοβολήσουν.
32 Ο Ιησούς αποκρίθηκε σ’ αυτούς: Πολλά καλά έργα από τον Πατέρα μου έδειξα σε σας· για ποιο έργο απ’ αυτά με λιθοβολείτε;
33 Οι Ιουδαίοι αποκρίθηκαν σ’ αυτόν, λέγοντας: Για καλό έργο δεν σε λιθοβολούμε, αλλά για βλασφημία, και επειδή εσύ, ενώ είσαι άνθρωπος, κάνεις τον εαυτό σου Θεό.
34 Ο Ιησούς αποκρίθηκε σ’ αυτούς: Δεν είναι γραμμένο μέσα στον νόμο σας, «εγώ είπα, είστε θεοί»;
35 Αν εκείνους είπε θεούς, προς τους οποίους έγινε ο λόγος τού Θεού, και η γραφή δεν μπορεί να αναιρεθεί· 36 εκείνον, τον οποίο ο Πατέρας αγίασε, και απέστειλε στον κόσμο, εσείς λέτε, ότι: Βλασφημείς, επειδή είπα, είμαι Υιός τού Θεού;
37 Αν δεν κάνω τα έργα τού Πατέρα μου, μη πιστεύετε σε μένα·
38 αν, όμως, [τα] κάνω, και αν σε μένα δεν πιστεύετε, πιστέψτε στα έργα· για να γνωρίσετε και να πιστέψετε ότι, ο Πατέρας [είναι] σε ενότητα με μένα, και εγώ σε ενότητα μ’ αυτόν.